تفریحی ،آموزشی ،دانشگاهی

سر چارلز اسپنسر چاپلین (Sir Charles Spencer Chaplin) در 16 آوریل سال 1889 (122 سال پیش) در لندن به دنیا آمد. چارلی مهمترین و تاثیرگذارترین شاگرد مك سنت و فرزند یك نمایشگر تالارهای محلی موسیقی انگلیسی به نام جرالدین چاپلین بود. والدین چاپلین هر دو هنرمندانی در سالن بزرگ شهر لندن بودند و هر دو بازیگر و آوازه‌خوان، اما پیش از آنكه وی 3 ساله شود از هم جدا شدند.

چارلی آواز خواندن را از مادرش آموخت. بعدها مادرش دچار بیماری روانی می‌شود و در یك آسایشگاه در حوالی لندن بستری می‌شود. اما پدرش زمانی كه چارلی ۱۲ ساله بود، فوت شد. زمانی كه مادرش در یكی از اجراهای زنده تئاتر كه برای سربازان اجرا می‌شد، جسمی به سر وی برخورد كرد و آسیب دید، چارلی 5 ساله روی صحنه رفت و تماشاچیان عصبانی را با خواندن آهنگی سرگرم و آرام كرد. با بستری شدن مادر، چارلی و برادرش رابطهٔ عمیق تری پیدا كردند و هر دو با استعداد بالایی كه داشتند در همین سالن قدیمی كه پدر و مادرشان در آن كار می‌كردند، مشغول به كار شدند.

چاپلین در سال 1910 به آمریكا رفت و با برادرانش استودیو چاپلین را تاسیس كردند. در سال ۱۹۲۸ مادر چاپلین، درست در زمانی كه ۷ سال از انتقال وی توسط پسران به هالیوود می‌گذشت، از دنیا رفت. بعدها چارلی از وجود برادری ناتنی از سمت مادر آگاه ‌شد به نام ویلر دریدن كه این برادر نیز به مابقی برادران در هالیوود و استودیو چاپلین ‌پیوست. چاپلین یهودی‌زاده فقیری بود كه دوران كودكی را در دشواری و تنگدستی گذراند و در نخستین سال‌های شكوفایی سینما در امریكا، با تكیه بر خلاقیت و استعداد خود به اوج شهرت رسید.

در سال ۱۹۱۳ بازی چاپلین در آمریكا مورد توجه یكی از فیلمسازان قرار می‌گیرد و از آن پس با شركت فیلمسازی كی استون همكاری می‌كند. وی نخستین فیلمش را با نام ساختن یك زندگی كه فیلم كمدی بود در سال ۱۹۱۴ آغاز كرد. در این كمپانی و با این فیلم چاپلین به شهرت رسید. به تدریج چاپلین به محبوب‌ترین هنرمند تاریخ سینما تبدیل شد و تهیه‌كنندگی آثارش را نیز بر عهده گرفت.

در 1913، هنگامی كه با دستمزد 150 دلار در هفته در كمپانی كی استون استخدام شد، یك بازیگر سیار نمایش‌های وودویل امریكایی بود. در نخستین فیلمی كه به نام در تلاش معاش (1914) برای مك سنت بازی كرد، نقش یك شیك پوش تیپیك انگلیسی به او محول شد، اما با فیلم دومش، مخمصه غریب مبیل 1914، كاركتر یك ولگرد كوچولو را معرفی كرد؛ كاركتری كه بعدها او را شهره آفاق ساخت و به یك نماد جهانی سینمایی از یك فرد عامی در دوران ما بدل كرد.

چاپلین در كمپانی كی استون در 34 فیلم كوتاه و 6 حلقه‌ای داستانی با عنوان رمانس ناكام تیلی (1914) به كارگردانی مك سنت بازی كرد و كاراكتر این دلقك ریزنقش محزون را به تدریج پرورش داد. شخصیتی با كفشهایی كه برایش بزرگ بودند، شلواری گشاد و كتی تنگ كه كلاه لبه‌دار دربی بر سر می گذاشت. شخصیت پردازی درخشان او، همراه با حركات پانتومیم كه چارلی تبحر بی‌مانندی در آن داشت، از ولگرد كوچولو انسانی ساخت كه با جهان پیرامون خود به كلی بیگانه است.

از جمله مشهورترین فیلمهایی كه چاپلین در كمپانی اسانی ساخت، می‌توان به ولگرد، شغل، بانك، شبی در نمایش اشاره كرد. این فیلم‌ها در سال 1915 ساخته شدند. این فیلم‌ها چندان مورد استقبال قرار گرفتند كه چارلی سال بعد درخواست هفته‌ای 10 هزار دلار به اضافه پیش پرداختی معادل 150000 دلاری پس از امضای قرارداد برای ساختن 12 فیلم برای كمپانی میوچوال را كرد.

معروف‌ترین فیلم‌های چاپلین در كمپانی میوچوال عبارتند از: بازرس فرودگاه (1916)، مامور آتش نشانی (1916)، ساعت یك صبح (1916)، سر سره بازی (1916)، سمساری (1916)، خیابان اوباش (1917)، مهاجر (1917)، ماجراجو (1917).

چاپلین در سال ۱۹۱۹ به همراهی تعدادی از دوستان سینمایی‌اش اتحادیه سینماگران را تاسیس كرد. آن زمان این فرصت برای او پدید آمده بود تا پس از سالها، به دلمشغولی‌های خود بپردازد و فارغ از نظام مافیایی حاكم بر هالیوود، حرف دل خویش را به زبان تصویر بیان كند.

بسیاری چارلی چاپلین را تنها یك كمدین موفق می‌دانند حال آنكه او در طول زندگانی خود در زمینه موسیقی نیز استعداد فراوانی از خود نشان داد. ساخت موسیقی فیلم كار عادی وی بود و توانست در مجموع موسیقی 23 فیلم را به پایان برساند. موسیقی فیلم لایم لایت ساخته چاپلین در سال 1972 برنده جایزه اسكار شد.

شخصیت چاپلین بیشتر به عنوان "آواره" شهرت یافت كه در زبانهای مختلف دنیا مفهومی به مانند فردی ولگرد با رفتارهای پیچیده اما بزرگ منشانه داشت. در سال ۱۹۱۵ چاپلین با یك كمپانی تازه قرارداد بست و مشغول ساخت فیلم‌های بلندتری شد.

در سال ۱۹۱۶ كمپانی فیلم موچوال مبلغ ۶۷۰ هزار دلار با چاپلین قرارداد بست و در مدت ۱۸ ماه وی ۱۲ فیلم بلندمدت كمدی برای آنها ساخت كه در این نوع از ویژگی ممتازی در تاریخ سینما برخوردار بودند. در واقع تمام فیلم‌های كه در این كمپانی ساخته شد، به یك اثر كلاسیك سینمای كمدی تبدیل شدند.

در پایان این سالها آمریكا وارد جنگ جهانی شد و چاپلین دورهٔ جدیدی از سینمای خود را با دوستانی آغاز كرد. از سال ۱۹۱۸ چاپلین در استودیو خود مشغول به كار شد. تمام فیلمهای پیشین دوباره ویرایش و كات شدند و در سال‌های مختلف موسیقی و تدوین جدید صورت گرفت.

دیكتاتور بزرگ نخستین فیلم كاملا ناطق چاپلین بود كه در اوضاع نابسامان جهانی در دهه 40، اثری ضد نازی بود. این فیلم در مورد دیكتاتوری اروپایی و در واقع تاریخچه زندگی آدنوید هینكل، دیكتاتور كشور خیالی تامانیا است كه دست به كشتار یهودی‌ها می‌زند و اروپا را درگیر جنگ می‌كند.

برخی این فیلم را نپسندیدند و برخی جنبه سیاسی آن را جدی و برخی آن را به قدر كافی جدی نگرفتند. با این حال این فیلم از نظر تجاری محبوبیت فراوانی پیدا كرد و چاپلین را همچنان به عنوان یك ستاره در اوج نگاه داشت. سرانجام، سر چارلز اسپنسر چاپلین، اسطوره سینمای صامت (1889- 1977)، 25 دسامبر سال 1977 در سن 88 سالگی درگذشت.

برخی از افتخارات چارلی چاپلین:

برنده جایزه اسكار بهترین موسیقی اورجینال برای فیلم لایم لایت در سال ۱۹۷۳
نامزد دریافت جایزه اسكار در رشته‌های بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه اورجینال و بهترین بازیگر نقش اول برای فیلم دیكتاتور بزرگ در سال ۱۹۴۱
نامزد دریافت جایزه اسكار در رشته بهترین فیلم نامه اورجینال برای فیلم موسیو وردو در سال ۱۹۴۸
دریافت جایزه اسكار بهترین دستاورد هنری برای فیلم سیرك در سال ۱۹۲۹
دریافت جایزه افتخاری یك عمر فعالیت هنری در سال ۱۹۷۲
برنده جایزه افتخاری شیر طلایی از جشنواره ونیز در سال ۱۹۷۲

برخی از فیلم‌های چارلی چاپلین:

آتش‌نشان، ماجراجو، یك زندگی سگی، پسر بچه، دیكتاتور بزرگ، سیرك، شهر نورانی می‌شود، عصر جدید، مغازه وسیقه گذاری، دریا، غریبه، یك زن، بانك، سرسره بازی، خیابان آرام ...

نمایی از برخی فیلم‌های كمدی چارلی چاپلین

چارلی چاپلین، در كنار گاندی

چارلی چاپلین، در كنار آلبرت اینشتین

بدون شك چارلی چاپلین یكی از بزرگترین و بیادماندنی ترین شخصیت های كمدی جهان به شمار می آید.

بازیگری كه چه در دوران صامت سینما و در چه بعد از آن ؛ توانست با فیلم های درخشانش نام خود را
برای همیشه در دنیای هنر ثبت كند.

بسیاری چارلی چاپلین را تنها یك كمدین موفق می دانند حال آنكه او در طول زندگانی خود در زمینه موسیقی نیز استعداد فراوانی از خود نشان داد. ساخت موسیقی فیلم كار عادی وی بود و توانست در مجموع موسیقی 23 فیلم را به پایان برساند. در توانایی ساخت موسیقی چاپلین همین بس كه موسیقی فیلم لایم لایت ساخته چالین در سال 1972 برنده جایزه اسكار شد.

چارلی اسپنسر چاپلین مهمترین و تاثیرگذارترین شاگرد مك سنت و فرزند یك نمایشگر تالارهای محلی موسیقی انگلیسی به نام جرالدین چاپلین (بازیگر)، كودكی خود را در صحنه های سرگرم كننده تفریحی گذرانده بود. تصویر او از جهان، همچون چارلز دیكنز و د.و.گریفیث، كه شباهت زیادی به هر دو داشت، با هر فقیر و تنگدستی دوران خردسالی و جوانی رنگ آمیزی شده بود و در طول عمر همدردی عمیق خود را نسبت به تنگدستان حفظ كرد.

در 1913، هنگامی كه با دستمزد صد و پنجاه دلار در هفته در كمپانی كی استون استخدام شد، یك بازیگر سیار نمایشهای وودویل امریكایی بود. در نخستین فیلمی كه به نام در تلاش معاش (1914) برای مك سنت بازی كرد، نقش یك شیك پوش تیپیك انگلیسی به او محول شد، اما با فیلم دومش، مخمصه ی غریب مبیل (1914) كاركتر و هیات ظاهری یك ولگرد كوچولو را معرفی كرد؛ كاركتری كه بعدها اورا شهره ی آفاق ساخت و به یك نماد جهانی سینمایی از یك فرد عامی در دوران ما بدل كرد.

چاپلین در كمپانی كی استون در سی و چهار فیلم كوتاه و شش حلقه یی داستانی با عنوان رمانس ناكام تیلی (1914) به كارگردانی مك سنت بازی كرد و كاراكتر این دلقك ریزنقش محزون را به تدریج پرورش داد؛ شخصی با كفشهایی كه برایش بزرگ بودند، شلواری گشاد و كتی تنگ كه كلاه لبه دار دربی بر سر می گذاشت. اما قریحه ی چاپلین برای سبك ظریفتری ساخته شده بود و نه كمدی هایی با ضرباهنگ دیوانه وار كی استون، بنابرین در 1915 قراردادی برای ساختن چهارده فیلم كوتاه دو حلقه یی با كمپانی اسانی، با دستمزد هفته یی 1250 دلار، كه در آن زمان دستمزد كلانی بود، بست او این فیلمها و فیلمهای بعدی خود را، جلای بیشتری داد.

شخصیت پردازی درخشان او، همراه با حركات پانتومیم كه چارلی تبحر بی مانندی در آن داشت، از ولگرد كوچولو انسانی ساخت كه با جهان پیرامون خود بكلی بیگانه است بهترین فیلمهایی كه چاپلین در كمپانی اسانی ساخت: ولگرد ،شغل ، بانك ، شبی در نمایش. این فیلمها را در سال 1915 ساخت. این فیلمها چندان مورد استقبال قرار گرفتند كه سال بعد در خواست هفته ای ده هزار دلار به اضافه پیش پرداختی معادل 150000 دلاری پس از امضای قرارداد برای ساختن 12 فیلم برای كمپانی میو چوال را كرد.

بهترین فیلمهای او در كمپانی میوچوال عبارتنداز: بازرس فرودگاه 1916، مامور آتش نشانی 1916، ساعت یك صبح 1916، سر سره بازی 1916، سمساری 1916، خیابان اوباش 1917، مهاجر 1917، ماجراجو 1917، چارلی از این فیلمها آثاری به یاد ماندنی به وجود آورد. همچنین اورا به شهرت جهانی رساند و برای اولین بار استعداد درخشانش را آشكار كردند.

هجویه یی از مردم بسیار فقیر در مقابل مردم بسیار غنی؛ ضعف در مقابل قوی، كه چاپلین رانزد مردم نزد مردم فقیر عزیز كرد و بلعكس. به طور مثال در فیلم مهاجر؛ دورویی آمریكایها نسبت به مهاجران و بی رحمی مسولان ادارهای مهاجرت رانشان می دهد.به محض رسیدن كشتی (چارلی چاپلین) به آیلند او با غرور و امید به مجسمه ی آزادی نگاه میكند و نوشته ای ظاهر می شود : سرزمین آزادی، بلافاصله نمایی از پلیسهای مرزی نیویورك را می بینیم كه عده زیادی از مهاجران را همچون گله گوسفند به پیش می رانند.در نمای بعدی چارلی نیم نگاه دیگری به مجسمه آزادی می افكند، اما این بار مشكوك و حتی تحقیر آمیز.

صحنه ای از فیلم جویندگان طلا چاپلین تا جونِ 1917 اعتبار زیادی كسب كرده بود این بود كه یك قرارداد یك میلیون دلاری از فرست نشنال به او پیشنهاد شد شد تا هشت فیلم به طول دلخواه برای این كمپانی بسازد. این معامله به او امكان داد تا استودیویی برای خود بنا كند و تمام فیلمهایش را تا سال 1952 رادر آنجا بسازد (این سالی بود كه چاپلین آمریكا را ترك كرد.)

موفقترین اقدام چارلی در فرست نشنال كارگردانی اولین فیلم بلند او (پسر بچه 1921) بود . این فیلم زندگینامه ای كمدی و ماجرای بیكاری است كه به پسر بچه ای فقیر از محله فقیر نشین دل می بندد (نقش پسر بچه را جكی كوگان اجرا كرد كه پنج سال بیشتر نداشت و او را به شهرت جهانی رساند). فیلم پسر بچه در جهان غوغایی به پا كرد كه بیش از 2.5 میلیون دلار نصیب تهیه كنندگان آن كرد.

بعد از اتمام قراردادش با فرست نشنال آزاد شد تا از طریق كمپانی یونایتد آرتیست ادامه كار دهد، این كمپانی كمپانی بود كه (توسط چارلی چاپلین، مری پینكفورد، داگلاس فیربنكس و دیوید واركر گریفیث تاسیس شده بود كه فیلمهای خود را از طریق آن پخش كنند. یونایتد آرتیست یك كمپانی تولید فیلم نبود، بلكه كمپانی مستقلی بود كه فیلمهای كمپانیهای مستقل را پخش می كرد).

صحنه ای از فیلم ولگرد نخستین فیلم او در یونایتد آرتیست زن پاریسی 1923 بود. این فیلم یك درام تقدیر استادانه است و كنایه های ظریفش فیلمسازانی همچون ارنست لوبیچ و رنه كلر را تحت تاثیر خود قرار داد. فیلم بعدی آن (جویندگان طلا 1925) كه بار دیگر به نقش مركزی ولگرد كوچولو بازگشت. جو یندگان طلا در پس زمینه ای هجوم برای كشف طلا در منطقه كلندایك در 1898 فیلم برداری شد و موفق شد فضای دشوار ، سرشار از گرسنگی وحرص و آز میان سه گروه معدن دار برای كسب حقوق حفاری را به نمایش گذارد.

جویندگان طلا شاخص ترین اثر چارلی چاپلین بود كه هنوز هم مانند سال 1925 مورد علاقه مردم است. چاپلین شخصاً آن را بر دیگر فیلمهایش ترجیح می داد. در فیلم بعدی خود به نام سیرك 1928، آن ولگرد كوچولو به فكر دلقك شدن می افتد.

فیلمی صامت با ساختاری زیبا كه در جریان ناطق شدن سینما ساخته شد و درمراسم اُسكار همان سال (1929) در رشته های: بهترین فیلمنامه، بازیگری، كارگردانی و بهترین فیلم (تهیه كنندگی) را برد و این اُسكار ها را به فیلم خود تخصیص داد. چالین در جریان ساختن این فیلم درگیر دادگاه طلاق از همسر دومش بود و متهم به اهانت از جانب اخلال گرایان مذهبی بود چنان كه نزدیك بود خودكشی كند.

زندگی نامه و حوادث مهم زندگی الی مرگ او :
· بتاریخ 16 اپریل 1889 درلندن متولد شد.
· برای اولین باردرسال 1896 به سن هفت سالگی روی استیج ظاهرگردید.
· درسال1908 به یكی از محبوبترین بازیگران انگلستان مبدل گردید.
· درسال 1910 برای اولین بار به امریكا رفت.
· درسال 1913 به هالییوود رفت و اولین فلمش را ساخت و درسال اول اقامتش درهالییوود جمعاً 35 فلم كامیدی ساخت كه كركترآدم كج پا با كلاه شپو، بروت مخصوص، بوت های كلان و مسخره، گشتارخاص و پتلون فراخ را به علاقه مندان معرفی نمود.
· درسال 1915 با ( ایسینی استودیوز) شروع به كاركرد و دریك سال 14 فلم ساخت.
· درسال 1916 با شركت ( Mutual Films) كاركرد و درظرف یكسال 670000 دالركماهی نمود.
· درسال 1917 با ( ملدرید هیریس) ازدواج نمود ( كه درسال 1920 ازهمدیگرجداشدند.) درآن سال با شركت
(First National) با عقد قرارداد یك میلیون دالری شروع به كاركرد وهشت فلم را درظرف یك سال ساخت، كه درآنها نویسنده، تهیه كننده، كارگردان و هنرپیشه بود، درحقیقت همه كاره آن فلم ها خود چاپلین بود.
· درسال 1919 ( شركت یونایتید آرتیست) را بنیان گذاری كرد.
· درسال 1921 سفری به اروپا داشت كه با استقبال گرم مردم روبروشد.
· درسال 1924 با ( لیتا گری (Lita Grey ازدواج نمود.
· دربین سالهای 1925 الی 1931 بهترین فلم های خود را بنام های (Gold Rush) یا " ازپس طلا" ، ( The Circus) یا سركس، و ( The City Lights) یا چراغ های شهرساخت. چارلی الی سال 1936 درهیچیك از فلمهای خود حرف نزد و همین یكی از ویژگی های برجسته كركتروی بود و بالاخره در فلم ( The Modern Times) یا زمان مدرن فقط یك بیت خواند.
· درسال 1936 با ( پلیتی گودارد) ازدواج نمود كه درسال 1942 ازهم جدا شدند.
· درسال 1943 با ( اونا اونیویل) ازدواج نمود. با آنكه ازسال 1913 الی سال 1952 درهالییوود آمریكا بود، اما هرگز تابعیت آمریكا را نپذیرفت.
· درسال 1952 به سویس رفت و كم كم درآمریكا ازمحبوبیت وی كاسته شد، و آنهم بخاطرانگیزه ها وعقاید سیاسی ای كه داشت.
· درسال 1957 دوباره به انگلستان رفت و فلم ( The king in New York) را ساخت كه درآمریكا به نمایش درنیامد. فلم ( Countess from Hong Kong) را نیز همراه با صوفیا لورین ساخت.
· درسال 1972 به هالییوود بازگشت و یك جایزه اسكارافتخاری به وی اهدا گردید.
· درسال 1975 به لندن رفت و ملكه وی را لقب افتخارداد.
· بالاخره چاپلین در25 دسامبر1977 در " وی وی" سویس درگذشت و در" كروسیر" سویس به خاك سپرده شد.